10.
festiwal
myśli abstrakcyjnej

22-26.10.2025

Osiedle jazdów

Warszawa

dyskusje

ćwiczenia

eksperymenty

Zobacz program ↓

Ciało
cielesność
materialNość

Temat 10. edycji festiwalu

Idea, która stoi za Festiwalem Myśli Abstrakcyjnej ma swoje źródła w myślowym przetwarzaniu rzeczywistości. Umysł, myślenie i krytyczna analiza są tym, co od początku znajduje się w centrum festiwalowych wysiłków. To co materialne i cielesne pozostawało w tle, uzupełniając namysł, ale nigdy nie wychodząc na pierwszy plan. Podczas 10. edycji festiwalu zmieniamy perspektywę, oddając miejsce cielesności oraz materialności. Nie rezygnując z języka i krytycznej refleksji, chcemy w równym stopniu dopuścić do głosu “języki” różnych ciał i materii, by mogły one wybrzmieć w swoim społecznym, politycznym i emancypacyjnym wymiarze.Ciało, cielesność i materialność będziemy przetwarzać w odniesieniu do filozofii, socjologii, technologii, polityki a także psychologii, neurobiologii i sztuki.

więcej

W trakcie wydarzeń, będziemy przyglądać się temu, dlaczego ciała bywają degradowane i umniejszane, opresjonowane, poddawane kanonom czy dyscyplinie. Nie chodzi nam o to, żeby “dobrze poczuć się w swoim ciele”, ale o dostrzeżenie że jesteśmy ciałem, że ręka i noga pozwalają nam iść do przodu (i do tyłu), a zmysły poznawać i osadzać się w materialnym świecie, który nabiera przez to znaczeń. To właśnie przez materię upodmiotawiają się (nie tylko męskie, białe, ludzkie) byty, tworzą się nowe typy relacji i sensy.Materialność i cielesność są również nieodłącznie sprzężone z warunkami życia, które zależą od społecznych, ekonomicznych i politycznych uwarunkowań, dlatego chcemy myśleć o ciele także jako o terenie, na którym rozgrywają się konflikty klasowe, płciowe i ekologiczne.Będziemy więc pytać o ciało zarówno w jego codziennym doświadczaniu, jak i w jego społeczno-politycznych uwikłaniach - pracujące, reprodukujące czy poddane nierównościom. Cielesność to dla nas terytorium nieustannych procesów, w których ciało staje się miejscem konfliktu, ale i źródłem oporu.

Zapraszamy do ucieleśnionego myślenia, poruszania się, sączenia i stawania się w rytmie przypływów i odpływów.

Ciało ma swoje odpływy i przypływy
Virginia Woolf
Przypływamy i odpływamy w czasie i przestrzeni – ciało, od ciała, do ciała
Hydrofeminizm, czyli stawanie się ciałem wodnym Astrida Neimanis, Dwutygodnik

Program

Środa

22/10/2025

18:00 - 19:30

Co to znaczy dotykać? Wprowadzenie do antropologii taktylnej
Maciej Topolski

Dotyk uważany jest za matkę zmysłów. To dotyk, wraz z organem, jakim jest skóra, jestpierwszym zmysłem, który tworzy się w łonie matki, i jako taki jest on najbardziejniezbędny do życia. Pozbawieni wzroku, słuchu, zapachu czy smaku potrafimyfunkcjonować w świecie. Nie możemy jednak przeżyć, kiedy większa część naszej skórypozostaje nienaruszona. Tak więc tylko będąc dotykani – dotykani do żywego, poruszanii naruszani – możemy żyć. Wykład ma na celu przedstawić podstawowe kategorie zzakresu badań nad zmysłem dotyku, zmysłem łączącym z innością, w wymiarzejednostkowym i globalnym.

Maciej Topolski

Pisarz, tłumacz, antropolog. Wydał tomy wierszy na koniec idą (2017,nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2018) oraz LUXUS (2019). Za książkęprozatorską Niż (2020) otrzymał Nagrodę Krakowa Miasta Literatury UNESCO 2020, byłnominowany do Nagrody im. Witold Gombrowicza 2021 oraz Nagrody Conrada 2021.Laureat Mitacs Globalink Research Award (2019), dzięki której prowadził badania naUniwersytecie Concordia w Montrealu. Przełożył dwie książki Anne Carson: powieśćwierszem Autobiografia czerwonego (2022, Nagroda im. Wisławy Szymborskiej 2024) orazzbiór Dekreacja. Wiersze, eseje, opera (2024). Tłumaczył również teksty Michela Serresa iJune Jordan. Swoje teksty – eseje, wywiady, artykuły – publikował w licznych polskichczasopismach („Tygodnik Powszechny”, „Przekrój”, dwutygodnik.com, „Teksty Drugie”,„Widok”, „Konteksty”). Doktor nauk humanistycznych i maratończyk.

20:00 - 21:30

Ciało na nowo odkryte. O afektach, wspólnocie i politycznej sprawczości
dr Katarzyna Szafranowska

Myślenie o ciele jako o czymś kształtowanym przez kontekst społeczny, a jednocześnie ten kontekst kształtującym, wkroczyło do głównego nurtu debaty intelektualnej pod koniec XX wieku i byłoby niemożliwe bez ponownego odkrycia Spinozy przez myśl francuską. Powrót do Spinozjańskiej etyki i filozofii politycznej pozwolił nie tylko na porzucenie napięcia pomiędzy ciałem a umysłem, ale i nowe myślenie na temat formowania się nieoczywistych politycznych sojuszy. Zwrot ku temu, co cielesne, materialne, pobudzane i pobudzające, był szczególnie owocny dla teorii feministycznych i genderowych. Rozmontowywał hierarchię pomiędzy tym, co myślane — racjonalne, umysłowe czy psychiczne — a tym, co afektywne, wskazując na wspólnotowy i emancypacyjny potencjał tego drugiego. Skupienie na skomplikowanych sieciach wzajemnych oddziaływań pomiędzy podmiotami pozwoliło poddać namysłowi krytycznemu umykające dotąd formy opresji i zauważyć pojawiający się we wspólnotach afektywnych potencjał polityczny. Umożliwiło odzyskanie ciała dla polityki w formie tego, co wspólne i zróżnicowane, niezdyscyplinowane i mięsiste. Ostatecznie, wspólnototwórcza funkcja afektów weszła do polityki na dobre, uruchamiana zarówno przez ruchy rewolucyjne, jak i reakcyjne. Podczas wykładu i dyskusji porozmawiamy o tym, jak nasza cielesna orientacja względem innych jest instrumentalizowana przez obecny dyskurs polityczny, w jaki sposób afekty kształtują współczesną wyobraźnię polityczną i w jaki sposób ciało może wpłynąć na przesunięcie jej granic.

dr Katarzyna Szafranowska

Filozofka, kulturoznawczyni, adiunktka na Wydziale „Artes Liberales" UW. W swojej pracy badawczej zajmowała się problematyką mniejszościową: pojęciem małych literatur, filozoficzną krytyką przemocy, a także pojęciem gościnności. Badała także potencjał feministycznej teologii żydowskaiej jako formy oporu wobec populizmu. Od kilku lat jej analizy krążą wokół związków pomiędzy cielesnością a wyobraźnią polityczną. Jej obecne badania dotyczą społecznego wymiaru afektów (m.in. nadziei czy żałoby). Nieustająco bliska jest jej perspektywa feministyczna.

Czwartek

23/10/2025

17:30 - 21:00

Czy technologie mogą emancypować ciało? Projektowanie spekulatywnego
Diana Gaik i Agata Pyzowska
Opis
Pracownia  
Zapisy od 8.10
Miejsce 
Państwomiasto

Technologia wniknęła głęboko w nasze ciała - aplikacje monitorują nasze ruchy, rytm serca czy lokalizację, algorytmy social mediów wpływają na zachowanie i wybory, leki psychiatryczne regulują nastrój, a terapie hormonalne płodność i ekspresję genderową. W naszym codziennym funkcjonowaniu jesteśmy zespolone z technologią i poddane różnym technikom - jak pisała Donna Haraway, staliśmy się cyborgami.

Czy systemy, które kształtują nasze ciała i codzienność, mogłyby zostać zhakowane, aby służyć potrzebom społecznym, a nie korporacjom? Czy zamiast kontroli, dyscypliny i maksymalizacji zysku mogłyby wspierać emancypację, a zamiast wymuszać na nas więcej pracy, również wokół ciała i urody, rzeczywiście uwalniać czas? Czy inny świat jest możliwy nie w opozycji do technologii, ale dzięki niej?

Co będziecie robić:

Co będziemy robić:
Design spekulatywny zakłada, że nie istnieje jedna przyszłość, a wiele możliwych przyszłości. Podczas warsztatu skorzystamy z jego narzędzi i swobodnej ekspresji artystycznej, żeby wspólnie poszerzać pole wyobraźni i projektować alternatywne możliwości. Za inspirację posłuży nam manifest xenofeministyczny, który postuluje przekształcanie istniejących technologii, tak by służyły feministycznej emancypacji, obaleniu istnienia płci i tworzeniu postkapitalistycznej rzeczywistości. 

Czego możecie się spodziewać:

- wspólnie zastanowimy się na temat tego, jak technologie wnikają w nasze ciała i co to znaczy, że jesteśmy cyborgami;
– omówimy i przedyskutujemy główne założenia xenofeminizmu;
– wykorzystamy metody designu spekulatywnego, żeby wyobrażać; sobie możliwości hakowania i przekształcania istniejących technologii;
– będziemy ćwiczyć naszą wyobraźnię i budować nadzieję na lepszy świat

Drużyna projektowa będzie miała strukturę płaską. Ważne jest dla nas stworzenie przestrzeni do wymiany doświadczeń, pomysłów i wiedzy. Zapraszamy zarówno osoby pracujące w technologii, jak i osoby, dla których ten temat będzie całkiem nowy. Nie oczekujemy żadnego konkretnego doświadczenia.

Diana Gaik

Inicjatorka i projektantka doświadczeń cyfrowych i analogowych. W ramach Stowarzyszenia Otwartego Dziki Bez, którego jest prezeską, współtworzy m.in. Festiwal Myśli Abstrakcyjnej i Kolonie dla Dorosłych. Wchodzi do bardzo różnych rzek tematycznych, niezależnie od temperatury wody.

Agata Pyzowska

Jest projektantką UX i kulturoznawczynią. Od 8 lat projektuje aplikacje i serwisy internetowe. Insiderską wiedzę łączy z krytyczną refleksją nad technologią. Naukowo interesują ją ruchy społeczne oraz rola przyjemności i odpoczynku w politycznym działaniu. Lubi spędzać czas offline.

18:00 - 19:30

Rzeźbiary na Jazdowie – oprowadzania choreograficzne
Weronika Pelczyńska i Magda Fejdasz
Opis
performans 
Bez zapisów

Zapraszamy serdecznie na spotkanie z Weroniką Pelczyńską i Magdą Fejdasz, warszawskimi rzeźbiarami - choreografkami badającymi relacje między tańcem a rzeźbą. Wieczór, przygotowany specjalnie na Festiwal Myśli Abstrakcyjnej, składać się będzie z dwóch części: oprowadzania choreograficznego oraz premiery filmu dokumentującego tę praktykę.

Wydarzenie skupi się na ciele postrzeganym jako rzeźba i nośnik społecznej pamięci. Towarzyszyć mu będzie idea popularyzacji sztuki rzeźby poprzez taniec i praktyki ruchowe, które pozwalają wyrażać osobiste skojarzenia i doświadczenia, ale też służą jako narzędzie upamiętniania mniej znanych dzieł polskich rzeźbiarek XX wieku. Choreografki zaproszą publiczność do wspólnej refleksji nad twórczością artystek, które związały swoje życie i sztukę z Warszawą. Wśród nich: Janina Broniewska, Mika Mickun, Olga Niewska, Zofia Trzcińska-Kamińska.

Oprowadzanie choreograficzne przyjmie formę rotacyjnej instalacji performatywnej – widzowie będą mogli aktywnie w niej uczestniczyć lub pozostać obserwatorami. Zachęcamy do wspólnego odkrywania biografii i twórczości artystek poprzez działanie łączące ruch i opowieść. To wyjątkowa okazja, by doświadczać sztuki nie tylko wzrokiem, ale całym ciałem.

Film będzie z kolei pokazywał, jak współczesna choreografia może stać się narzędziem odkrywania i ożywiania dziedzictwa artystycznego, szczególnie kobiecej historii sztuki. To opowieść o przekładaniu idei rzeźbiarskich na język ruchu, refleksja nad interdyscyplinarnością sztuki i inspiracja do nowych działań twórczych.

Plan wydarzeń

18:00 - 18:45 - oprowadzania choreograficzne 
18:45- 19:00 - premiera filmu „Rzeźbiary - oprowadzania choreograficzne”
19:00- 19:30 - rozmowa z choreografkami 

Dodatkowe informacje:

Opis już za chwilę.

Weronika Pelczyńska i Magda Fejdasz

To choreografki i performerki, które od 2023 roku – wspólnie z historyczkami sztuki dr Ewą Ziembińską i Alicją Gzowską z Muzeum Narodowego w Warszawie – pracują nad projektami łączącymi taniec i rzeźbę, koncentrując się na kobiecej perspektywie i siostrzeństwie w sztuce.

*video „Rzeźbiary – oprowadzania choreograficzne” zrealizowane zostało w ramach dotacji z konkursu „Dziedzictwo kulturowe Warszawy”

Piątek

24/10/2025

16:30 - 18:30

Metoda Feldenkraisa. Czy można nauczyć się poruszać od nowa?
Paweł Wójtowicz
Opis
Warsztat  
Zapisy od 8.10
Miejsce 
Chata Numinosum

Doktor fizyki i judoka Moshe Feldenkrais zainspirowany wschodnimi sztukami walki oraz tym, jak niemowlęta organicznie uczą się poruszać, stworzył w XX wieku metodę rozwoju ruchowego. Przygotował kilkaset zajęć dla różnych codziennych czynności jak wstawanie, chodzenie czy nawet ruch gałek ocznych. Metoda Feldenkraisa jest odpowiednia dla każdego, kto chce się lepiej poruszać, rozwijać się lub wrócić do zdrowia, bez względu na wiek czy kondycję fizyczną. Zajęcia prowadzone są bez naśladowania, porównywania się z innymi oraz bez krytycznego oceniania. Każdy wykonuje ruchy samodzielnie, we własnym tempie, delikatnie, z uwagą na siebie, własne odczucia i aktualne możliwości. 

Warsztaty będą składać się z praktycznych zajęć: przechylania skrzyżowanych nóg, służące rozluźnieniu dolnych pleców, klatki piersiowej i poprawie rotacji kręgosłupa oraz zegara pod miednicą, mającego na celu rozluźnienie bioder i dolnych pleców, oraz połączenie i koordynację między miednicą i głową. Między ćwiczeniami będą przerwy i czas na pytania. Wystarczy przynieść wygodny strój oraz matę do ćwiczeń. Praktykujemy bez obuwia, ale warto zabrać ciepłe skarpety.Wszystkie zajęcia można potem wykonywać samodzielnie w domu.

Zdjęcia z zajęć można obejrzeć ma stronie
Paweł Wójtowicz

Certyfikowany nauczyciel Metody Feldenkraisa, praktykujący od 2010 roku, jeden z nielicznych specjalistów w tej dziedzinie w Polsce. Ukończył 4-letni trening nauczycielski w Anglii. Jest członkiem Brytyjskiego Stowarzyszenia Metody Feldenkraisa. Prowadzi regularne zajęcia w Krakowie i warsztaty w całej Polsce oraz za granicą. Pracuje zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi, również z ograniczeniami ruchu o podłożu neurologicznym.

18:00 - 18:30

Ciałokrewieństwo: o splotach tego, co ludzkie i nie-ludzkie
Bartosz Mroczkowski
Opis
spotkanie  
Bez zapisów

W ramach spotkania zastanowimy się wspólnie nad pytaniem sformułowanym przez oświeceniowego niderlandzkiego filozofa Barucha Spinozę, a mianowicie: do czego ciało jest zdolne? Pytanie myśliciela rozważymy w szerszym kontekście współczesnych dociekań dotyczących powiązań tego, co ludzkie i nie-ludzkie, rozwijanych w ramach nurtów posthumanizmu i nowego materializmu, a szerzej humanistyki środowiskowej. W takim ujęciu przyjrzymy się temu w jaki sposób cielesność wytwarza się w relacjach i zależnościach, korzystając z rozważań Donny Haraway. Zastanowimy się czy jednostkowe ciało może istnieć w izolacji. Pomyślimy o ciele poprzez konstytuujące je procesy, posługując się realizmem sprawczym Karen Barad. Jednocześnie sprawdzimy w jaki sposób to, co wspólnotowe wyłania się z przestrzeni cielesności myśląc razem z Rosi Braidotti. Wyruszymy też w filozoficzną podróż z Gilles’em Deleuz’em i Félixem Guattarim, aby zastanowić się czym różni się ciało (bez organów) od organizmu.

Bartosz Mroczkowski

Tańczący filozof. Uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych o specjalizacji filozofia na podstawie dysertacji pt. „Konceptualizacje i praktyki ciała w perspektywie posthumanizmu i nowego materializmu” (2021). W swoje pracy badawczej posługuje się perspektywą transdyscyplinarną, a więc łączeniem szeroko rozumianej wiedzy z zakresu filozofii z praktykami ciała, w których się rozwija (sztuki walki, taniec, performance, medytacja itp.), ukierunkowanych na poszerzanie cielesnej świadomości i uważności w ruchu. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół nurtów posthumanizmu, nowego materializmu, estetyki egzystencji, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień cielesności/materialności oraz eksperymentów z nią związanych. Współtworzy kolektyw „W kontakcie” zajmujący się praktyką tańca kontakt improwizacja. Publikował w „Czasie Kultury”, „Praktyce Teoretycznej”, „Avant”, serii naukowej „Scripta” IFK UW. We współpracy z wydawnictwem słowo/obraz terytoria przygotowuje książkę pt. „Ciałokrewieństwo”. Jest również pracownikiem kultury oraz doradcą filozoficznym.

18:30 - 20:30

Do kogo należą ciało i reprodukcja?
Teresa Fazan
Opis
warsztat 
Zapisy od 8.10
Miejsce 
Państwomiasto

W ramach spotkania zastanowimy się wspólnie nad pytaniem sformułowanym przez oświeceniowego niderlandzkiego filozofa Barucha Spinozę, a mianowicie: do czego ciało jest zdolne? Pytanie myśliciela rozważymy w szerszym kontekście współczesnych dociekań dotyczących powiązań tego, co ludzkie i nie-ludzkie, rozwijanych w ramach nurtów posthumanizmu i nowego materializmu, a szerzej humanistyki środowiskowej. W takim ujęciu przyjrzymy się temu w jaki sposób cielesność wytwarza się w relacjach i zależnościach, korzystając z rozważań Donny Haraway. Zastanowimy się czy jednostkowe ciało może istnieć w izolacji. Pomyślimy o ciele poprzez konstytuujące je procesy, posługując się realizmem sprawczym Karen Barad. Jednocześnie sprawdzimy w jaki sposób to, co wspólnotowe wyłania się z przestrzeni cielesności myśląc razem z Rosi Braidotti. Wyruszymy też w filozoficzną podróż z Gilles’em Deleuz’em i Félixem Guattarim, aby zastanowić się czym różni się ciało (bez organów) od organizmu.

Teresa Fazan

Badaczka, dramaturżka, autorka tekstów. Studiowała filozofię i historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim oraz Wolnym Uniwersytecie w Berlinie, a także gender studies na Uniwersytecie Środkowoeuropejskim w Wiedniu. Doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych UW. W pracy badawczej interesuje się przede wszystkim teorią dekolonialną, black studies i reprodukcją. Jako dramaturżka współpracowała m.in. z Martą Ziółek, Jäckie Rydz i Aną Szopą. Redaktorka „Machiny Myśli”, internetowego magazynu filozoficznego.

20:00 - 21:30

Praca i abstrakcja, czyli pytanie o sedno filozoficznego materializmu 
Mikołaj Ratajczak

Karol Marks uznawany jest powszechnie za fundatora materializmu historycznego i dialektycznego, choć sam nie posługiwał się żadnym z tych pojęć. Uznaje się go za teoretyka komunizmu i socjalizmu, podczas gdy w jego pismach opisy społeczeństw postkapitalistycznych pojawiają się jedynie sporadycznie. Był z pewnością jednym z najważniejszych materialistów w historii filozofii, choć najważniejszą inspiracją teoretyczną dla jego krytyki ekonomii politycznej kapitalizmu stanowiła idealistyczna logika Hegla. W jakim więc sensie był Marks materialistą? Klasyczne wprowadzenia do jego myśli dotyczą najczęściej takich pojęć jak alienacja, towar, wyzysk czy dialektyka sił wytwórczych i stosunków produkcji. My natomiast postaramy się do materializmu Marksa podejść od innej strony - od strony wydawałoby się najmniej materialistycznej. Analizując słynny 1 rozdział Kapitału spróbujemy zobaczyć materializm Marksa przede wszystkim jako teorię abstrakcji. Przyjrzymy się, jak w kapitalizmie pracuje abstrakcja, jak tworzy się abstrakcję pracy i dlaczego to właśnie to pytanie o relację pracy i abstrakcji stanowi sedno filozoficznego materializmu.

Mikołaj Ratajczak

Filozof, historyk pojęć, tłumacz i redaktor. Adiunkt w Zespole Filozofii Kultury IFiS PAN, współpracownik czasopisma naukowego „Praktyka Teoretyczna”. W latach 2012–2015 redaktor działu filozofii i nauk społecznych w Wydawnictwie Naukowym PWN. Jest autorem pierwszego w języku polskim i jednego z pierwszych na świecie monograficznych opracowań historii rozwoju współczesnej radykalnej filozofii politycznej we Włoszech (Forma życia i dobro wspólne, Warszawa 2020). Znawca i tłumacz myśli Karola Marksa, od 2017 współprowadzi ogólnopolskie, otwarte seminarium online „Czytanie Marksa”.

Sobota

25/10/2025

12:00 - 14:00

Myślenie (w) ruchu: poszukując cielesnej wspólnotowości
Bartosz Mroczkowski
Opis
warsztat 
Zapisy od 8.10

W trakcie warsztatów będziemy eksplorować w ruchu i bezruchu temat wspólnotowości i tego, w jaki sposób wytwarzamy ją w cielesnych interakcjach pomiędzy tym, co ludzkie i nie-ludzkie. Skorzystamy z praktyk ciała wywodzących się z tańca współczesnego, performance, sztuk i sportów walki oraz technik ukierunkowanych na poszerzanie uważności. Posługując się tymi narzędziami sprawdzimy w jaki sposób wytwarzają się cielesne zależności i relacje. Przyjrzymy się temu, w jaki sposób środowisko, w którym żyjemy i zachodzące w nim zmiany wpływają na nasze postrzeganie, poruszanie się i myślenie. Sprawdzimy, co to znaczy być częścią środowiska i czym jest proces eksploracji. Poprzez spokojny uważny ruch w chodzie, stopniowo rozbudzimy nasze zmysły, wyczulając się na zachodzące zmiany w otoczeniu. Przyjrzymy się również temu dlaczego stan relaksu i doznawania przyjemności jest niezbędny do poszerzania sposobów myślenia, postrzegania i poruszania się.

Bartosz Mroczkowski

Tańczący filozof. Uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych o specjalizacji filozofia na podstawie dysertacji pt. „Konceptualizacje i praktyki ciała w perspektywie posthumanizmu i nowego materializmu” (2021). W swoje pracy badawczej posługuje się perspektywą transdyscyplinarną, a więc łączeniem szeroko rozumianej wiedzy z zakresu filozofii z praktykami ciała, w których się rozwija (sztuki walki, taniec, performance, medytacja itp.), ukierunkowanych na poszerzanie cielesnej świadomości i uważności w ruchu. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół nurtów posthumanizmu, nowego materializmu, estetyki egzystencji, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień cielesności/materialności oraz eksperymentów z nią związanych. Współtworzy kolektyw „W kontakcie” zajmujący się praktyką tańca kontakt improwizacja. Publikował w „Czasie Kultury”, „Praktyce Teoretycznej”, „Avant”, serii naukowej „Scripta” IFK UW. We współpracy z wydawnictwem słowo/obraz terytoria przygotowuje książkę pt. „Ciałokrewieństwo”. Jest również pracownikiem kultury oraz doradcą filozoficznym.

13:00 - 15:00

Niedzielne ziemie i poetyckie prototypy uwspólniania dóbr
Dawid Kujawa
Opis
warsztat 
Zapisy od 8.10
Miejsce 
Państwomiasto

Między tekstem poetyckim i materialnymi warunkami życia społecznego zachodzi znacznie bardziej złożona relacja, niż moglibyśmy sądzić. Entuzjaści sztuki zaangażowanej widzą w literaturze przede wszystkim narzędzie reprezentacji problemów społecznych i artykulacji interesów, często lekceważąc przy tym fakt, że literatura ma własne uwarunkowania materialne. Z kolei teoretyczki nowomaterialistyczne przeceniają czasem „kinetyczny” sposób działania tekstu, ignorując jego abstrakcyjne, spekulatywne właściwości, które są kluczowe dla jego wymiaru społecznego i historycznego. Paradoksalnie – tym, co pozwala dostrzec w wierszu fakt społeczny i wyciągnąć z tego daleko idące wnioski, jest koncepcja autonomii sztuki. Ten kontrintuicyjny pogląd przyjmiemy za punkt wyjścia, by następnie przyjrzeć się temu, jak pozornie eskapistyczna poezja staje się domyślną przestrzenią komoningu: uwspólniania, które traktować można jako prototyp dla postkapitalistycznego reżimu społecznego, ale nie narzędzie prowadzące ku niemu.

Dawid Kujawa

Eseista, krytyk literacki i redaktor. Opublikował Pocałunki ludu. Poezja ikrytyka po roku 2000 (Kraków 2021, Ha!art), Niedzielne ziemie. Poezja i dobra wspólne(Warszawa 2024, Convivo) oraz W myśl praw geometrii. Jak lewica przestała się martwić ipokochała logikę towarową (Warszawa 2025, Filtry). Wraz z Rafałem Wawrzyńczykiem iJakubem Skurtysem współredagował Aaa!... 111 wierszy Jarosława Markiewicza (Warszawa2020, Convivo). We współpracy z Rafałem Wawrzyńczykiem przetłumaczył CzcigodnąKompanię Wytwórców Strzał Jamesa Tate’a (Wrocław 2026, Ossolineum).

14:00 - 15:30

(Nie) zwykłe ciała - krytyczne studia o niepełnosprawności
Ewelina Godlewska-Byliniak

Pojęcie cielesności nienormatywnej zakłada istnienie pewnej normy regulującej społecznie akceptowane reprezentacje ciała. Opiera się ona na pojęciu ciała uniwersalnego i służy podtrzymywaniu tego ideologicznego konstruktu, jakim w efekcie staje się „ciało”. Prowadzi to do wykluczenia i stygmatyzacji wszystkich tych typów cielesności i sposobów jej doświadczania, które się w tej normie nie mieszczą.

Wychodząc od kategorii "niezwykłych ciał" wprowadzonej przez pionierkę krytycznych studiów o niepełnosprawności Rosemarie Garland-Thomson i takich widowisk, jak cyrk, jarmarki osobliwości czy freak shows, które szczyt popularności zyskały w drugiej połowie XIX w., przyjrzymy się przede wszystkim współczesnym zjawiskom i praktykom poddającym krytycznej refleksji kwestię odmienności fizycznej, czy szerzej – psychofizycznej. Przedmiotem szczególnego zainteresowania będzie niepełnosprawność we współczesnym teatrze i performansie, a punktem odniesienia - krytyczne studia o niepełnosprawności.

Ewelina Godlewska-Byliniak

Kulturoznawczyni, badaczka zajmująca się obszarem teatru i performansu oraz studiami o niepełnosprawności. Wykłada w Instytucie Kultury Polskiej UW. Autorka książek Tadeusz Kantor: sobowtór, melancholia, powtórzenie (2011) oraz Teatr radio-logiczny Tymoteusza Karpowicza (2012); współredaktorka antologii Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie (2017) oraz Niepełnosprawność i społeczeństwo. Performatywna siła protestu (2018).  Współpracuje z Fundacją Teatru 21, gdzie wraz z Justyną Lipko-Konieczną współtworzy dział wydawniczo-naukowy w ramach programu Centrum Sztuki Włączającej.

14:30

Pracownia manualna I - już za momeny!

15:30 - 17:30

Obsesja piękna - czucie czy widzenie?
Agnieszka Szostakiewicz
Opis
warsztat 
Zapisy od 8.10
Miejsce 
Państwomiasto

Parys dokonujący osądu nad atrakcyjnością bogiń, Wenus skromnie patrząca w dół lub pokazująca swe wdzięki jedynie we śnie, by nie wyjść na zbyt próżną, czy motyw „Vanitas”, przedstawiający starszą kobietę jako ostrzeżenie przed zbytnim skupieniem się na urodzie. To tylko niektóre z dawnych motywów w sztuce, dzięki którym widać, że nie od dziś kultura i społeczeństwo miały wiele do powiedzenia na temat tego, w jaki sposób kobieta powinna się zachowywać, jaki stosunek do jej ciała jest właściwy, czy kto może być w tej kwestii sędzią. Na warsztacie przyjrzymy się kilku motywom ze sztuki oraz sięgniemy do książki “Obsesja piękna” autorstwa Renee Engeln oraz “Sposoby widzenia”, Johna Bergera. Będą one pretekstem by dotknąć tematu współczesnej kultury, „traktującej” piękno w obsesyjny sposób. Na warsztacie będziemy pracować nie tylko z głową, ale również z naszymi ciałami. Sprawdzimy co dla nas niesie takie podejście i spróbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie o to, jak się z tym czujemy. Na koniec może uda nam się, wbrew indywidualistycznym i rywalizacyjnym przekazom, stworzyć coś razem. Wspólnotę współ-czucia.

Agnieszka Szostakiewicz

Historyczka sztuki, performerka, psychoterapeutka w trakcie szkolenia w nurcie Gestalt, wykładowczyni na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, trenerka porozumienia opartego na empatii. Prowadzi autorskie warsztaty, wykłady oraz psychoterapię. Kocha naturę, filmy i sztukę. 

16:00 - 17:30

Produktywne ciała: kapitalizm, muzyka i regulacja pracy
Artur Szarecki

Kapitalizm, napędzany przez komplementarne zasady akumulacji i konkurencji, dąży do uczynienia ludzkich ciał produktywnymi. W tym celu wykorzystuje zróżnicowane aparaty i techniki mające sprawić, że staną się one możliwe do poznania i ukształtowania, tak by pracowały w sposób ciągły i wydajny, stając się funkcjonalnie zintegrowane z systemem produkcji. Historycznie owe wysiłki rozciągały się od normatywnej kontroli nad ciałami robotników w tayloryzmie i fordyzmie, przez ekspertyzę w zakresie ubioru i wizerunku menedżerów, po samoregulację ucieleśnionej ekspresji emocji i stanów mentalnych w ramach adaptacji do kultury organizacyjnej. Jedną ze strategii, która może zilustrować te przemiany jest wykorzystanie dźwięku i muzyki w środowisku pracy. Od odtwarzania specjalnie przygotowanych nagrań w fabrykach, przez śpiewanie korporacyjnych hymnów i tańczenie w lib-dubach, po mobilne aplikacje wspomagające skupienie lub kreatywność – organizacja audiosfery wokół procesu pracy stanowi poboczny, acz interesujący wątek w historii kapitalistycznych dążeń do wydobycia produktywnych mocy ciała i wprzęgnięcia go w procesy wytwarzania wartości.

Artur Szarecki

Doktor kulturoznawstwa, adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prowadzi badania nad kulturą popularną (zwłaszcza muzyką), poruszając w nich zagadnienia związane z kwestiami ucieleśnienia, władzy i kapitalizmu. Autor monografii Kapitalizm somatyczny: ciało i władza w kulturze korporacyjnej (2017) oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach krajowych i międzynarodowych.

18:00 - 19:30

Ciało w imaginarium społecznym
Krzysztof Świrek

Już za moment!

18:30 - 22:00

Poruszone ciała – choreografie protestu
Alicja Nowacka
Opis
Film i Spotkanie
Bez zapisów

Choreograf i teoretyk tańca, Randy Martin, pisał o choreografii jako matrycy działań protestacyjnych. Współcześnie muzyka i taniec towarzyszą społecznym wybuchom chociażby w formie techno protestów. Tam, gdzie panuje największy ucisk ze strony państwa, większą rolę odgrywają nielegalne rave’y. Obecnie jedne z najważniejszych scen kultury rave znajdują się w Tbilisi, Bejrucie oraz Teheranie. Ponadto, pomimo trwającej wojny z Rosją, w Kijowie odradza się kultura klubowa, która daje ludziom energię potrzebną, by przetrwać. Protesty techno organizuje się także w Polsce, chociażby podczas Strajku Kobiet w 2020 roku.

W październiku 2019 roku w Chile wybuchła fala protestów nazywana estallido social (pl. społeczny wybuch). Towarzyszyły im podpalenia, ale także napisana w rewolucyjnym gniewie piosenka El violador eres tú (pl. Gwałcicielem jesteś ty) i opracowana do niej choreografia. Przed warsztatem obejrzymy wspólnie film Pablo Larraína Ema, gdzie tytułowa bohaterka wykorzystuje ogień oraz reggaeton jako swój język sprzeciwu. Film jest poniekąd zapowiedzią ognistych protestów w Chile, które miały miejsce niespełna dwa miesiące po premierze filmu na festiwalu w Wenecji.

Na spotkaniu porozmawiamy o tym, jak taniec może uczyć nas buntu. Zastanowimy się, jakie są przykłady tanecznych rewolucji i w jakim wymiarze są one skuteczne. Razem spróbujemy wymyślić nasze choreografie przyszłości.

Alicja Nowacka

Filmoznawczyni i krytyczka filmowa. Pracowała jako edukatorka w CentrumKultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy. Obecnie kuratorka Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego. Prowadzi prelekcje filmowe oraz organizuje wydarzenia kulturalne. Programowała festiwale młodego widza Kino w Trampkach i LET’S DOC (obecnie). Nagrodzona Grand Prix XXVII Konkursu im. Krzysztofa Mętraka dla krytyków filmowych.

20:00 - 00:00

10. urodziny Festiwalu Myśli Abstrakcyjnej + balonowy koncert 
Antoni Michnik, Izabela Smelczyńska, Agnieszka Szostakiewicz, DJ Anymati

To już 10 lat! Chcemy wspólnie z Wami świętować nasze urodziny. Zapraszamy Was na wieczór atrakcji, spotkań po latach, rozmów i wspomnień.

20:00 Balonowe unoszenie - rozmowa i koncert z Notesem na 6.tygodni

Wśród akcesoriów i materiałów urodzinowego świętowania nie może zabraknąć lateksowych i foliowych baloników. Zapraszamy więc na wieczór połączony ze spotkaniem wokół specjalnego, balonowego numeru Notesu Na 6 Tygodni (NN6T #162)– poświęconego kulturze unoszenia się. W wakacyjnym wydaniu NN6T znalazł się specjalny balonologiczny blok pod redakcją Antoniego Michnika, badacza sound studies, kuratora i performera. Znajdziecie tu nie tylko balonologiczną mini historię kultury współczesnej, ale także manifest pneumakustyki, część poświęconą balonom jako instrumentom muzycznym, a nawet kilka pneumakustycznych partytur. W trakcie spotkania motyw unoszenia się przejawi się w rozmaitych wątkach – zarówno w sensie fizycznym, jak i metaforycznym.

I. część:
Osoby zaangażowane w powstanie numeru - Antoni Michnik, Izabela Smelczyńska oraz Agnieszka Szostakiewicz - porozmawiają o różnych wątkach oraz nurtach badań nad różnie rozumianymi balonami.porozmawiamy o tym, jak taniec może uczyć nas buntu. Zastanowimy się, jakie są przykłady tanecznych rewolucji i w jakim wymiarze są one skuteczne. Razem spróbujemy wymyślić nasze choreografie przyszłości.

II. część:
Domek wypełniają dźwięki balonowego koncertu.

Wśród akcesoriów i materiałów urodzinowego świętowania nie może zabraknąć lateksowych i foliowych baloników. Zapraszamy więc na wieczór połączony ze spotkaniem wokół specjalnego, balonowego numeru Notesu Na 6 Tygodni (NN6T #162)– poświęconego kulturze unoszenia się. W wakacyjnym wydaniu NN6T znalazł się specjalny balonologiczny blok pod redakcją Antoniego Michnika, badacza sound studies, kuratora i performera. Znajdziecie tu nie tylko balonologiczną mini historię kultury współczesnej, ale także manifest pneumakustyki, część poświęconą balonom jako instrumentom muzycznym, a nawet kilka pneumakustycznych partytur. W trakcie spotkania motyw unoszenia się przejawi się w rozmaitych wątkach – zarówno w sensie fizycznym, jak i metaforycznym.

21:30 - 00:00 Świętowanie urodzin 10. FMA

- urodzinowy tort kanapkowy
- sitodruk z abstrakcyjnymi myślami pląsy
- do których zagra DJ AnyMati

Niech nam wszystkim urodziny FMA lekkie będą!

Niedziela

26/10/2025

12:30

Pracownia manualna 2 - już za moment!

12:30 - 14:00

Psychosomatyka - fakty i mity z punktu widzenia nauronauki
Paweł M. Boguszewski

Od wieków ludzie zastanawiają się, jak ciało i umysł są ze sobą powiązane. Religia, filozofia czy medycyna – każda z tych dziedzin starała się znaleźć odpowiedź na to pytanie. Podczas naszego spotkania spojrzymy na ten temat z perspektywy współczesnej neuronauki. Zastanowimy się, co mówi ona o relacji między ciałem a umysłem i jak ta wiedza może pomóc nam w codziennym życiu. Po krótkim wykładzie zapraszamy do wspólnej dyskusji.

Paweł M. Boguszewski Jarosz

Doktor, neuronaukowiec, kierownik Pracowni Metod Behawioralnych w Instytucie Nenckiego Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się badaniami behawioralnymi w modelach wykorzystywanych w naukach podstawowych i biomedycznych. Jego zainteresowania obejmują mechanizmy zachowań afektywnych i eksploracyjnych wraz z korelatami neuronalnymi oraz automatyzacją procesów analizy danych. Studiował biologię na Uniwersytecie Warszawskim, tytuł doktora uzyskał w Instytucie Nenckiego PAN, staż podoktorski odbył na Yale University w USA. Prywatnie jest pasjonatem programowania, żeglarstwa i popularyzacji nauki.

14:30 - 16:00

Zejście do wraku Kapitałocenu - praktyki regenarycyjne z dna
Ewelina Jarosz

Zapraszamy na wspólną podróż w dół – ku ciszy, odpoczynkowi i wyobraźni benthosu. Spotkanie inspirowane wierszem Diving into the Wreck Adrienne Rich stanie się okazją dorozmowy o metaforach wyczerpania i hydrofeministycznych sposobach odzyskiwania sił wrealiach późnego kapitalizmu oraz w kontekście „błękitnego zwrotu” w edukacji kulturowej.Wrak potraktujemy jako figurę hybrydyczną – materialno-cielesną i technologiczną,niejednoznaczną, a zarazem pełną śladów tego, co zdegradowane i co stanie się punktemwyjścia do refleksji nad kryzysem środowiskowym, akademickim i osobistym.

Zanurzenie w wodzie, szczególnie w jej mroczne głębiny, zaproponujemy jako ćwiczenieregeneracji i wyjścia poza logikę produktywizmu. Spotkanie będzie przestrzeniąposzukiwania strategii odzyskiwania równowagi w myśleniu o ciele, wiedzy i środowiskuoraz próbą odczytania wraku jako miejsca spotkania z tym, co jeszcze możliwe do ocalenia.Wykład inspirowany będzie metodą „opowiadania o ekspozycji” Cecylii Åsberg oraz „estetyką wycofania” według Anny Olszewskiej.

Na spotkaniu porozmawiamy o tym, jak taniec może uczyć nas buntu. Zastanowimy się, jakie są przykłady tanecznych rewolucji i w jakim wymiarze są one skuteczne. Razem spróbujemy wymyślić nasze choreografie przyszłości.

Ewelina Jarosz

(ona/ich) - adiunktka w Katedrze Mediów i Badań Kulturowych UKEN orazartystka współtworząca projekty artystyczne związane z wodą. Jej aktualne zainteresowaniamieszczą się na przecięciu sztuki środowiskowej i queerowo-feministycznej błękitnejposthumanistyki. Ich pisarstwo dotyczy takich tematów jak sztuka środowiskowa, błękitnemedia, hydrofeminizm czy aktywizm przyjemności. Dwukrotna stypendystka FundacjiKościuszkowskiej. Współpracuje z E.A.R.T.H. Lab przy Uniwersytecie Kalifornijskim, SantaCruz oraz z The Posthumanities Hub przy Uniwersytecie w Linköping w Szwecji. Członkiniduetu artystyczno-badawczego cyber_nymphs. Współzałożycielka Archiwum BłękitnejHumanistyki. Członkini AICA.

16:00 - 18:30

Mam ciało i nie zawaham się go użyć - ćwiczenia z performatywnej teorii zgromadzenia
Alicja Czyczel
Opis
warsztat 
Zapisy od 8.10

Na Festiwalu Myśli Abstrakcyjnej przetwarza i tworzy się świat myśleniem krytycznym, mówieniem, analizowaniem i interpretowaniem zjawisk. Jest to trening specyficznej części mózgu, jednego z wielu organów, który współkształtuje nasze bycie i działanie w świecie. Jako tancerka i edukatorka somatyczna chciałabym zaproponować Wam, jako osobom z bardzo różnymi ciałami, doświadczeniami i sprawnościami, żeby to, co cielesne i wspólnototwórcze wyszło na pierwszy plan - skóra, temperatura ciała, przepływ emocji, (nie)śmiałość, gniew, pragnienia i język jako obślizgły mięsień. Ćwiczenia, którymi się z Wami podzielę, będą inspirowane “Zapiskami o performatywnej teorii zgromadzenia” Judith Butler oraz wprawią w ruch nasze herstorie stawiania (słabego) oporu w przestrzeni publicznej. Będziemy przeplatać świadome bycie w ciele, ruszanie się, tańczenie i refleksyjność jako zdolność do analizy bieżącego doświadczenia. 

Na zajęciach uwrażliwiam na kulturę zgody oraz poszanowanie własnych i cudzych granic, a osoby uczestniczące zachęcam do brania odpowiedzialności za to, na jakie sposoby chcą brać udział i skorzystać z wiedzy, którą dzielę się na warsztatach. Zaczniemy od kręgu, żeby poznać nasze potrzeby i stany ciałoumysłów przed rozpoczęciem pracy. Ubierzcie się wygodnie i ciepło (będziemy przez chwilę leżeć na podłodze), weźcie wodę do picia i przybory do pisania. Jeśli będzie pogoda wyjdziemy również na dwór. 

Alicja Czyczel

Choreografka, tancerka, edukatorka, działaczka społeczna. Absolwentka choreografii w ICI-CCN Montpellier, kulturoznawstwa (MISH) w Instytucie Kultury Polskiej, Kursu Choreografii Eksperymentalnej w warszawskim Centrum w Ruchu oraz studiów podyplomowych "Praktyki kolektywne" w Królewskim Instytucie Sztuki w Sztokholmie. Autorka choreografii (“LAGMA”), instalacji dźwiękowych (“Nasiąkać światem”), performansów i spacerów site-specific (“Ślad ślimaka”) łączących ruch, wrażliwość ekologiczną i praktyki wspólnotowe. Tworzy i facylituje procesy artystyczne i edukacyjne, w których ciało jest miejscem stawiania oporu, uzdrawiania i międzygatunkowego współbycia. Występowała w spektaklach i performansach Daniela Kotowskiego, Ani Nowak, Joanny Piotrowskiej i Vincenta Duponta. Jako choreografka w teatrze dramatycznym współtworzyła “Trąbkę do słuchania” w reż. Weroniki Szczawińskiej i “Antygonę w Molenbeek” w reż. Anny Smolar. W 2021 wydała album z pejzażami dźwiękowymi “Toń” (wyd. Szara Reneta). Jako członkini inicjatywy Przestrzeń Wspólna angażuje się w budowanie środowiskowego dialogu opartego na współpracy, dzieleniu się zasobami i kulturze zgody (“Wielka Księga Scorów” na Jasnej 10). Współprowadziła z Tatianą Cholewą Laboratorium “Taniec i niepełnosprawność” NIMiT w 2022 roku. Była mentorką Kem Szkoły 2024. Jest autorką "Manifestu ekologizacji niezależnej choreografii i sztuk performatywnych", który ukazał się w Dialogu Puzyny. Jej eseistyczne i poetyckie teksty ukazały się w „Dialogu”, „Glissando”, „Playground” i “Ruchomych Tekstach”.

Radio FMA FM

Posłuchaj 46 wykładów z poprzednich edycji.

Czym zastąpimy Big Tech? Spółdzielnie cyfrowe

Jan Oleszczuk-Zygmuntowski

Ekosocjalizm – oblicza marks(ist)owskie

Karolina Kulpa

Etyka przyjemności w czasie kryzysów

Katarzyna de Lazari-Radek

Czy nuda jest zawsze nudna? – o psychologicznych i nie tylko, twarzach nudy

Michał H. Chruszczewski
Dziękujemy osobom uczestniczącym za niestrudzone "stanie pod oknem" i wsłuchiwanie się w abstrakcyjne myśli przez te 10 lat. Dziękujemy prowadzącym i występującym, całej grupie programowej, osobom pomocnym oraz przyjaciołom festiwalu. Dziękujemy także Osiedlu Jazdów za wspaniałą gościnę. Podziękowania kierujemy również do instytucji: Miasta Stołecznego Warszawa, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, Inicjatywie Społeczno-Kulturalnych Stacja Muranów, Fundacji Przekrój i Bęc Zmiany.
25.10.2025 od 20:00
zapraszamy na urodziny & koncert balonowy
szczegóły w programie

Kolonie
dla dorosłych

Nasza kultowa, letniA edycja czyli wspólny 4 dniowy wyjazd do lasu, 50 km od warszawy.głębokie rozmowy, spotkania i odpoczynek.
Jedź z nami

Archiwum
festiwalu

1. edycja | 2016
Błąd i języki obce
2. edycja | 2017
Nowość! Wszystko już było
3. edycja | 2018
Nie chcę wiedzieć
4. edycja | 2019
Zamknij się
5. edycja | 2020
Tyłem do przodu
6. edycja | 2021
Jesteśmy zmęczeni
7. edycja | 2022
Przyejmność, ale po czyjej stronie
8. edycja | 2023
Nadzieja to siekiera
9. edycja | 2024
Co z tego mamy?

O nas

Stowarzyszenie Otwarte Dziki Bez - to my tworzymy festiwal.Wbrew powszechnej tendencji do szybkiego określania się i specjalizowania, chciałyśmy dać sobie przestrzeń na poszukiwanie i sprawdzanie nowych dróg. Dlatego Dziki Bez rośnie tam, gdzie chce – czyli w bardzo różnych obszarach.

Poznaj nas bliżej →
Stowarzyszenie otwarte dziki bez
ul.Bukowińska 24a/14
Warszawa 02-702
NIP:9512415306
KRS:0000623222
REGON:364717546
halo@dzikibez.com